دلم شیراز و دوچشم ناز و شراب عشق می خواهد

بایگانی

۲ مطلب در خرداد ۱۳۹۴ ثبت شده است

About shiraz

| شنبه, ۳۰ خرداد ۱۳۹۴، ۰۱:۴۲ ب.ظ
) is the sixth most populous city of Iran[3] and the capital of Fars Province (Old Persian as Pârsâ). In 2009, the population of the city was 1,455,073. Shiraz is located in the southwest of Iran on the Roodkhaneye Khoshk (Dry River) seasonal river. It has a moderate climate and has been a regional trade center for over a thousand years. It is regarded as one of the oldest cities of ancient Persia.

The earliest reference to the city, as Tiraziš, is on Elamite clay tablets dated to 2000 BC.[4] In the 13th century, Shiraz became a leading center of the arts and letters, due to the encouragement of its ruler and the presence of many Persian scholars and artists. It was the capital of Persia during the Zand dynasty from 1750 until 1781, as well as briefly during the Saffarid period. Two famous poets of Iran, Hafez and Saadi, are from Shiraz.

Shiraz is known as the city of poets, literature, wine and flowers.[5] It is also considered by many Iranians to be the city of gardens, due to the many gardens and fruit trees that can be seen in the city. Shiraz has had major Jewish and Christian communities. The crafts of Shiraz consist of inlaid mosaic work of triangular design; silver-ware; pile carpet-weaving and weaving of kilim, called gilim and jajim in the villages and among the tribes.[6] In Shiraz industries such as cement production, sugar, fertilizers, textile products, wood products, metalwork and rugs dominate.[7] Shirāz also has a major oil refinery and is also a major center for Iran's electronic industries: 53% of Iran's electronic investment has been centered in Shiraz.[8] Shiraz is home to Iran's first solar power plant.[9] Recently the city's first wind turbine has been installed above Babakoohi mountain near the city.

Contents

  • 1 Etymology
  • 2 History
    • 2.1 Pre-Islamic
    • 2.2 Islamic period
    • 2.3 Modern times
  • 3 Geography
  • 4 Gardens and Clean Shiraz
    • 4.1 Climate
  • 5 Economy
  • 6 Shopping
  • 7 Demography
  • 8 Culture
  • 9 Main sights
  • 10 Neighborhoods of Shiraz
  • 11 Sports
    • 11.1 Balloon Festival
  • 12 Higher education
  • 13 Transportation
    • 13.1 Airports
    • 13.2 Metro
    • 13.3 Bus
    • 13.4 Rail
    • 13.5 Roads
  • 14 Famous people
  • 15 Link with India
  • 16 Twin towns – sister cities
  • 17 See also
  • 18 References
  • 19 External links

Etymology

Shiraz, Iran is pictured in this handout photo courtesy of Col. Chris Hadfield of the Canadian Space Agency, who is photographing Earth from the International Space Station, taken on March 20, 2013.

The earliest reference to the city is on Elamite clay tablets dated to 2000 BCE, found in June 1970, while digging to make a kiln for a brick factory in the south western corner of the city. The tablets written in ancient Elamite name a city called Tiraziš.[10] Phonetically, this is interpreted as /tiračis/ or /ćiračis/. This name became Old Persian /širājiš/; through regular sound change comes the modern Persian name Shirāz. The name Shiraz also appears on clay sealings found at a 2nd-century CE Sassanid ruin, east of the city. By some of the native writers, the name Shiraz has derived from a son of Tahmuras, the third Shāh (King) of the world according to Ferdowsi's Shāhnāma.[11]

History

Main article: History of Shiraz
Charming sunset in Shiraz

Pre-Islamic

Shiraz is most likely more than 4,000 years old. The name Shiraz is mentioned in cuneiform inscriptions from around 2000 BCE found in southwestern corner of the city.[12] According to some Iranian mythological traditions, it was originally erected by Tahmuras Diveband, and afterward fell to ruin.[11] The oldest sample of wine in the world, dating to approximately 7,000 years ago, was discovered on clay jars recovered outside of Shiraz (according to the referenced article, this discovery was made in Hajji Firuz Tepe, a Neolithic village in Iran's northern Zagros Mountains, more than a thousand kilometers north of Shiraz).[13]

In the Achaemenian era, Shiraz was on the way from Susa to Persepolis and Pasargadae. In Ferdowsi's Shāhnāma it has been said that Artabanus V, the Parthian Emperor of Iran, expanded his control over Shiraz. Ghasre Abu-Nasr (meaning "the palace of AbuNasr") which is originally from Parthian era is situated in this area. During the Sassanid era, Shiraz was in between the way which was connecting Bishapur and Gur to Istakhr. Shiraz was an important regional center under the Sassanians.[12]

Islamic period

The city became a provincial capital in 693, after Arab invaders conquered Istakhr, the nearby Sassanian capital. As Istakhr fell into decline, Shiraz grew in importance under the Arabs and several local dynasties.[14] The Buwayhid empire (945–1055) made it their capital, building mosques, palaces, a library and an extended city wall. It was also ruled by the Seljuks and the Khwarezmians before the Mongol conquest.

The city was spared destruction by the invading Mongols, when its local ruler offered tributes and submission to Genghis Khan. Shiraz was again spared by Tamerlane, when in 1382 the local monarch, Shah Shoja agreed to submit to the invader.[14] In the 13th century, Shiraz became a leading center of the arts and letters, thanks to the encouragement of its ruler and the presence of many Persian scholars and artists. For this reason the city was named by classical geographers Dar al-‘Elm, the House of Knowledge.[15] Among the Iranian poets, mystics and philosophers born in Shiraz were the poets Sa'di[16] and Hafiz,[17] the mystic Roozbehan, and the philosopher Mulla Sadra.[18] Thus Shiraz has been nicknamed "The Athens of Iran".[19] As early as the 11th century, several hundred thousand people inhabited Shiraz.[20] In the 14th century Shiraz had sixty thousand inhabitants.[21] During the 16th century it had a population of 200,000 people, which by the mid-18th century had decreased to only 50,000.

In 1504, Shiraz was captured by the forces of Ismail I, the founder of the Safavid dynasty. Throughout the Safavid empire (1501–1722) Shiraz remained a provincial capital and Emam Qoli Khan, the governor of Fars under Shah Abbas I, constructed many palaces and ornate buildings in the same style as those built during the same period in Isfahan, the capital of the Empire.[14] After the fall of the Safavids, Shiraz suffered a period of decline, worsened by the raids of the Afghans and the rebellion of its governor against Nader Shah; the latter sent troops to suppress the revolt. The city was besieged for many months and eventually sacked. At the time of Nader Shah's murder in 1747, most of the historical buildings of the city were damaged or ruined, and its population fell to 50,000, one-quarter of that during the 16th century.[14]

Shiraz soon returned to prosperity under the rule of Karim Khan Zand, who made it his capital in 1762. Employing more than 12,000 workers, he constructed a royal district with a fortress, many administrative buildings, a mosque and one of the finest covered bazaars in Iran.[14] He had a moat built around the city, constructed an irrigation and drainage system, and rebuilt the city walls.[14] However, Karim Khan's heirs failed to secure his gains. When Agha Mohammad Khan, the founder of the Qajar dynasty, eventually came to power, he wreaked his revenge on Shiraz by destroying the city's fortifications and moving the national capital to Tehran.[14] Although lowered to the rank of a provincial capital, Shiraz maintained a level of prosperity as a result of the continuing importance of the trade route to the Persian Gulf. Its governorship was a royal prerogative throughout the Qajar dynasty.[14] Many of the famous gardens, buildings and residences built during this time contribute to the city's present skyline.

Shiraz is the birthplace of the co-founder of the Bahá'í Faith, the Báb (Siyyid 'Ali-Muhammad, 1819–1850). In this city, on the evening of 22 May 1844, he first declared his mission as the bearer of a new divine revelation.[22] For this reason Shiraz is a holy city for Bahá’ís, and the city, particularly the house of the Báb, was identified as a place of pilgrimage.[23] Due to the hostile climate towards Baha'is in Iran, the house has been the target of repeated attacks; the house was destroyed in 1979, to be paved over two years later and made into a public square.[23]

Further information: 1910 Shiraz blood libel

In 1910, a pogrom of the Jewish quarter started after false rumours that the Jews had ritually killed a Muslim girl. In the course of the pogrom, 12 Jews were killed and about 50 were injured,[24] and 6,000 Jews of Shiraz were robbed of all their possessions.[25]

The city's role in trade greatly diminished with the opening of the trans-Iranian railway in the 1930s, as trade routes shifted to the ports in Khuzestan. Much of the architectural inheritance of Shiraz, and especially the royal district of the Zands, was either neglected or destroyed as a result of irresponsible town planning under the Pahlavi dynasty.

Lacking any great industrial, religious or strategic importance, Shiraz became an administrative center, although its population has nevertheless grown considerably since the 1979 revolution.[26]

Modern times

The city's municipality and other related institutions have initiated restoration and reconstruction projects.[14]

Some of the most recent projects have been the complete restoration of the Arg of Karim Khan and of the Vakil Bath, as well as a comprehensive plan for the preservation of the old city quarters. Other noteworthy initiatives include the total renovation of the Qur'an Gate and the mausoleum of the poet Khwaju Kermani, both located in the Allah-u-Akbar Gorge, as well as the restoration and expansion of the mausoleum of the famous Shiraz-born poets Hafiz and Saadi.[14]

A lot of different construction projects is currently underway, which is going to modernize the City's infrastructure. The Shiraz 1400 chain of projects is set to transform the city and greatly modernize the infrastructure.[27]

After the Iranian Revolution, Shiraz was re-established as the capital of Iranian Art and Culture. Shiraz is known as the capital of Persian Art, Culture and Literature.

Geography

Shiraz is located in the south of Iran and the northwest of Fars Province. It is built in a green plain at the foot of the Zagros Mountains 1,500 metres (4,900 feet) above sea level. Shiraz is 919 kilometres (571 mi) south of Tehran.[28]

A seasonal river, Dry River, flows through the northern part of the city and on into Maharloo Lake.[citation needed] As of 1920, the area had a large forest of oak trees.[29]

Gardens and Clean Shiraz

Shiraz Garden Drives, north part of the city is full of gardens. they formed before the expansion of shiraz

In the past (about 300 year's ago During the Zand dynasty in where Shiraz was the capital of Iran), Shiraz was a small village limited around the Arg of Karim Khan and naturally there were several villages near it. the north part of old Shiraz (that now became into Qasr al-dasht and Chamran) was completely covered with gardens and green trees that remain still to nowadays. there are lots of municipality laws that prohibit to construct in any one of those. in another view, this gardens are the city lungs and they help to clean the dust and haze or Carbon Dioxide that cars produced, by photosynthesis. in the other hand we see Shiraz more likely to have the best clean weather in Iran compare with big cities such as Tehran or Isfahan, the reason behind it maybe laid in Shiraz gardens. they'd hold their texture from past as you can see the dirt road in the picture.

Climate

Shiraz’s climate has distinct seasons, and is overall classed as a hot semi-arid climate (Köppen: BSh), though it is only a little short of a hot-summer Mediterranean climate (Csa).[28] Summers are hot, with a July average high of 38.8 °C (101.8 °F). Winters are cool, with average low temperatures below freezing in December and January. Around 300 mm (12 in) of rain falls each year, almost entirely in the winter months, though in some cases as much as this has fallen in a single month (as in January 1965 and December 2004),[30] whilst in the year from July 1965 to June 1966 as little as 82.9 millimetres (3.3 in) fell. The wettest year has been 1955/1956 with as much as 857.2 millimetres (33.75 in), though since 1959 the highest has been around 590 millimetres (23.2 in) in each of 1995/1996 and 2004/2005.[30]

Shiraz contains a considerable number of gardens. Due to population growth in the city, many of these gardens may be lost to give way to new developments. Although some measures have been taken by the Municipality to preserve these gardens, many illegal developments still endanger them.

The highest record temperature was 43.2 °C (109.8 °F) on 12 July 1998[31] and the lowest record temperature was −14 °C (7 °F) on 5 January 1973.[32]

[hide]Climate data for Shiraz (1961–1990, extremes 1951–2010)
Month Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Year
Record high °C (°F) 22.4
(72.3)
24.0
(75.2)
30.6
(87.1)
34.0
(93.2)
38.6
(101.5)
42.0
(107.6)
43.2
(109.8)
42.0
(107.6)
39.0
(102.2)
34.4
(93.9)
28.4
(83.1)
23.2
(73.8)
43.2
(109.8)
Average high °C (°F) 12.1
(53.8)
14.7
(58.5)
18.9
(66)
23.8
(74.8)
30.6
(87.1)
36.1
(97)
37.8
(100)
37.0
(98.6)
33.7
(92.7)
27.8
(82)
20.5
(68.9)
14.4
(57.9)
25.6
(78.1)
Daily mean °C (°F) 5.3
(41.5)
7.7
(45.9)
11.8
(53.2)
16.2
(61.2)
22.5
(72.5)
27.7
(81.9)
29.8
(85.6)
28.7
(83.7)
24.5
(76.1)
18.4
(65.1)
11.7
(53.1)
6.8
(44.2)
17.6
(63.7)
Average low °C (°F) −0.4
(31.3)
1.2
(34.2)
4.8
(40.6)
8.5
(47.3)
13.2
(55.8)
17.1
(62.8)
19.9
(67.8)
18.8
(65.8)
14.1
(57.4)
8.8
(47.8)
3.8
(38.8)
0.5
(32.9)
9.2
(48.6)
Record low °C (°F) −14.0
(6.8)
−8.0
(17.6)
−4.0
(24.8)
−2.0
(28.4)
3.0
(37.4)
9.0
(48.2)
14.0
(57.2)
12.0
(53.6)
1.0
(33.8)
1.6
(34.9)
−8.0
(17.6)
−11.0
(12.2)
−14.0
(6.8)
Average precipitation mm (inches) 79.8
(3.142)
49.8
(1.961)
48.4
(1.906)
30.6
(1.205)
6.6
(0.26)
0.2
(0.008)
1.0
(0.039)
0.1
(0.004)
0.0
(0)
5.2
(0.205)
20.7
(0.815)
63.2
(2.488)
305.6
(12.031)
Avg. rainy days 8.7 7.9 7.9 6.4 2.1 0.2 0.8 0.4 0.1 1.2 3.7 7.2 46.6
Avg. snowy days 1.5 0.6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.6 2.7
Avg. relative humidity (%) 65 58 51 46 32 22 24 24 26 34 48 61 41
Mean monthly sunshine hours 217.0 218.5 236.2 247.7 324.1 357.8 344.6 329.7 318.0 297.7 238.3 216.2 3,345.8
Source #1: NOAA[33]
Source #2: Iran Meteorological Organization (records)[31][32]

Economy

See also: Economy of Iran
Arg of Karim Khan, Capital of Iran during the Zand dynasty
The Qur'an Gate was a part of the great city wall built under the Buyid dynasty
Tomb of Hafez
Chamran Grand Hotel located in Chamran Blvd

Shiraz is the economic center of southern Iran. The second half of the 19th century witnessed certain economic developments that greatly changed the economy of Shiraz. The opening of the Suez Canal in 1869 allowed the extensive import into southern Iran of inexpensive European factory-made goods, either directly from Europe or via India.[34] Farmers in unprecedented numbers began planting cash crops such as opium poppy, tobacco, and cotton. Many of these export crops passed through Shiraz on their way to the Persian Gulf. Iranian long-distance merchants from Fars developed marketing networks for these commodities, establishing trading houses in Bombay, Calcutta, Port Said, Istanbul and even Hong Kong.[34]

Shiraz's economic base is in its provincial products, which include grapes, citrus fruits, cotton and rice.[35] Industries such as cement production, sugar, fertilizers, textile products, wood products, metalwork and rugs dominate.[35] Shirāz also has a major oil refinery and is also a major center for Iran's electronic industries. 53% of Iran's electronic investment has been centered in Shiraz.[36]

Agriculture has always been a major part of the economy in and around Shiraz. This is partially due to a relative abundance of water compared to the surrounding deserts. Shirāz is famous for its carpet production and flowers as well. Viticulture has a long history in the region, and Shirazi wine used to be produced here. Shiraz is also an Iranian center for IT, communication, electronic industry, and transportation.[citation needed]

The Shiraz Special Economic Zone or the SEEZ was established in 2000 with the purpose of boosting manufacturing in electronics and communications.[37][38]

Shopping

Persian Gulf Complex
Vakil Bazaar as seen by Jane Dieulafoy in 1881

With more than 25 malls and 10 bazaars, Shiraz is known[by whom?] as the easiest place for shopping in Iran and the Middle East.[citation needed]

The Persian Gulf Complex, located at the north end of the city, is the largest mall in the world in terms of the number of shops.[39]

The Vakil Bazaar, one of the oldest bazaars in the world, is located in the old city centre of Shiraz. Featuring beautiful courtyards, caravansarais, and bath houses, its shops are deemed among the best places in Shiraz to buy all kinds of Persian rugs, spices, copper handicrafts and antiques.[citation needed]

Demography

As of 2011, Shiraz has a population of 2,353,696 the majority of whom are Persian.[40] Most of the population of Shiraz are Muslims. Shiraz also was home to a 6,000-strong Jewish community, although most emigrated to the United States and Israel in the latter half of the 20th century.[41] Along with Tehran and Esfahan, Shiraz is one of the handful of Iranian cities with a sizable Jewish population, and more than one active synagogue.

Shiraz also has a significant Baha'i population, the largest in the country after Tehran.

There are currently two functioning churches in Shiraz, one Armenian, the other, Anglican.[42][43]

population pyramid of shiraz as of 2011

[44]

Culture

Shiraz is known as the city of poets, gardens, wine, nightingales and flowers.[45][46] The crafts of Shiraz consist of inlaid mosaic work of triangular design; silver-ware; carpet-weaving, and the making of the rugs called gilim (Shiraz Kilim) and "jajim" in the villages and among the tribes.[citation needed]

The garden is an important part of Iranian culture. There are many old gardens in Shiraz such as the Eram garden and the Afif abad garden. According to some people,[who?] Shiraz "disputes with Xeres [or Jerez] in Spain the honour of being the birthplace of sherry."[47]

Shiraz is proud of being mother land of Hafiz Shirazi, Shiraz is a center for Iranian culture and has produced a number of famous poets. Saadi, a 12th and 13th-century poet was born in Shiraz. He left his native town at a young age for Baghdad to study Arabic literature and Islamic sciences at Al-Nizamiyya of Baghdad. When he reappeared in his native Shiraz he was an elderly man. Shiraz, under Atabak Abubakr Sa'd ibn Zangy (1231–1260) was enjoying an era of relative tranquility. Saadi was not only welcomed to the city but he was highly respected by the ruler and enumerated among the greats of the province. He seems to have spent the rest of his life in Shiraz. Hafiz, another famous poet and mystic was also born in Shiraz. A number of scientists also originate from Shiraz. Qutb al-Din al-Shirazi, a 13th-century astronomer, mathematician, physician, physicist and scientist was from Shiraz. In his The Limit of Accomplishment concerning Knowledge of the Heavens, he also discussed the possibility of heliocentrism.[48]

Main sights

A panoramic view of Shiraz in autumn 2009
  • The tombs of Hafiz,[49] Saadi, and Khaju e Kermani (whose tomb is inside a mountain above the city's old Qur'an Gate). Other lesser known tombs are that of Shah Shoja' (the Mozafarid emir of Persia, and patron of Hafiz), and the Haft Tanan mausoleum, where 7 Sufi mystics are buried. The Tomb of Baba Kuhi sits atop a mountain overlooking the city, and the tomb of Karim Khan Zand is at the Pars Museum of Shiraz.
  • The oldest mosque is Atigh Jame' Mosque, which is one of the older mosques of Iran, followed by Vakil Mosque and Nasir al-Mulk mosque. The Vakil Mosque is situated west of the famous Vakil Bazaar. It covers an area of 8,660 square meters and was built in 1187 (AH) during Zand Dynasty. On the two sides of the entrance gate there are magnificent tile-works and arches. The left and right corridors of the entrance gate are connected to the main room.
  • The citadel of Arg of Karim Khan sits adjacent to the Vakil Bazaar and Vakil Bath at the city's central district. The most famous of houses are Zinat-ol-Molook House and Gahavam's House, both in the old quarters of the city.
  • The Qur'an Gate is the entrance to Shiraz. It is located near the gorge of Allah-o-Akbar and is flanked by the Baba Kuhi and Chehel Maqam mountains. The gateway is where two copies of the Qurans known
  • The Eram Garden (Bagh-e Eram) in Shiraz is a striking location for visitors with a variety of plants as well as a historic mansion. Although the exact date of the construction of the garden is not clear, historical evidence suggests it was constructed during the Seljuk Dynasty on the orders of the celebrated Seljuk monarch Sanjar. Other historical Persian gardens are Afifabad Garden and The Museum of Weapons, Delgosha Garden and Jahan nama Garden.

Within a relatively short driving distance from Shiraz are the ruins of Persepolis, Bishapur, Pasargadae, and Firouzabad. At Naqsh-e Rustam can be found the tombs of the Achaemenid kings as well as the Ka'ba-ye Zartosht, which has been thought to be either a Zoroastrian fire temple or possibly even the true tomb of Cyrus the Great. Maharloo Lake is a popular breeding ground for various bird species.

Naqsh-e Rostam site contains funerary related works belonging to the Elamite (second millennium BCE), Achaemenid (550–330 BCE) and Sassanid (226–651 CE) eras. Naqsh-e Rostam is a site believed by archaeologists to have been a cemetery for Persepolis, where Achaemenid, Parthian and Sassanid royalty were laid to rest.


Neighborhoods of Shiraz

List of neighbourhoods in Shiraz:

  • Zargari
  • Abivardi
  • Farhang Shahr
  • Ghasrodasht
  • Kooye Zahra
  • Ma'ali Abad
  • Molla Sadra
  • Shahcheragh
  • Shahrak-e-Golestan
  • Shahrak-e-Sadra
  • Tachara
  • Zerehi
  • kolbeh saadi
  • Podonak
  • Payegah
  • Eram
  • Bagh-e Nari (Narvan)
  • Siahatgar BLVD
  • Abiari Ave
  • Artesh square (Army Square)
  • Bridgestone
  • Babakoohi
  • Kooye Jamaran(siman)

Sports

Hafezieh Stadium
Omid Norouzi Olympic gold medalist Greco-Roman 60 kg category at the 2012 Summer Olympics in London

Bargh Shiraz (Established in 1946) is Shiraz's top team and currently plays in Iran's Azadegan League. Its biggest honour was winning the 1997 Hazfi Cup. Moqavemat Sepasi (formerly Fajr Sepasi) (Established in 1988) also plays in Iran's Premier Football League, and have also won the Hazfi Cup in 2001. Shiraz has two Football stadiums; the Hafezieh stadium with 20,000 Capacity built in 1945 and Another stadium, Shiraz Stadium, is due to be finished in 2009 and will have 50,000 capacity.

Furthermore, Shiraz has a professional basketball club Louleh a.s Shiraz BC. The team competes in the Iranian Basketball Super League.

Shiraz also has a female rugby team.[50][51]

Balloon Festival

On the occasion of the Shiraz week, 12 hot air balloon flew at the same time across the city for the first time in Shiraz. The ceremony was held in two stages. First in sunset and other in night. After the end of the night ceremony, the floodlight was held in Hafezieh Stadium.

Shiraz's Balloon Festival, 2010

Higher education

Shiraz University main building
Emamreza school is a well known educational high school in shiraz

Shiraz is home to a vibrant academic community. The Shiraz University of Medical Sciences was the first university in Shiraz and was founded in 1946. Much older is the august Madrasa-e-Khan, or Khan Theological School, with about 600 students; its tile-covered buildings date from 1627.[52]

Today Shiraz University is the largest university in the province, and one of Iran's best academic centers. Other major universities in or nearby Shiraz are the Islamic Azad University of Shiraz,[53] Shiraz University of Technology, and Shiraz University of Applied Science and Technology.[54]

The Shiraz Regional Library of Science and Technology is the largest provincial library serving the public.[citation needed]

Virtual University of Shiraz is one of the sub colleges of Shiraz University.

Transportation

Airports

An Iran Air Airbus A320 Approaching Shiraz International Airport (2011)

Shiraz International Airport serves as the largest airport in the southern region of Iran. After undergoing renovation and redevelopment work in 2005, Shiraz Airport was identified as the second most reliable and modern airport in Iran (after Imam Khomeini International Airport of Tehran) in terms of flight safety including electronic and navigation control systems of its flight tower.

Metro

Main article: Shiraz Metro

A metro system started in Shiraz in 2001 by the Shiraz Urban Railway Organization which contains three lines. The length of the first Line are 22.4 km (13.9 mi), the length of the second line will be 8.5 km (5.3 mi) The length of the third line will be 16 km (10 mi). 21 stations were built in route one. The three lines, when completed, will have 32 stations below ground, six above, and one special station connected to the railway station. The first line was started on October 2014.

Bus

Shiraz has 71 bus lines with 50,000 buses.Iran's third Bus Rapid Transit was opening in Shiraz in 2009 with 2 lines.2 other lines be opening in 2010.

Rail

Shiraz is connected with the rest of Iran's railway network. The trains arrive and leave from Shiraz Railway Station, Irans largest railway station according to surface area.[55] It has passenger trains, operating 6 days per week to Isfahan, Tehran and Mashad.

Roads

There are 700 000 cars in the city of Shiraz.[56]

  • Road65.png Road 65
  • Road67.png Road 67
  • Road86.png Road 86

Famous people

  • Absh Khatun, 13th century ruler.[57]
  • Karim Khan, the ruler and de facto Shah of Iran from 1760 until 1779, made Shiraz his capital.[58]
  • Mulla Sadra, Islamic philosopher, theologian and 'Ālim who led the Iranian cultural renaissance in the 17th century.[18]
  • Saadi, poet of the medieval period.[16]
  • Hafiz Shirazi, poet.[17]
  • Nicolò Gabrielli di Quercita is the author of a melodrama entitled L'assedio di Sciraz (The siege of Shiraz, 1840), whose main character is Karim Khan.
  • Mohammad Namazi, philanthropist & founder of the Namazi hospital in Shiraz. This later became the catalyst for the establishment of Shiraz University of Medical Sciences in 1955; one of the country's top medical schools.
  • Siyyid 'Alí Muḥammad Shírází, the founder of Bábism, and one of three central figures of the Bahá'í Faith.[22]
  • Shahriyar Mandanipour, writer.
  • Simin Daneshvar, novelist and author.
  • Firouz Naderi, scientist and currently the Director for Solar System Exploration at NASA's Jet Propulsion Laboratory (JPL).
  • Mehdi Hamidi Shirazi, poet and university professor.
  • Ebrahim Golestan, writer and filmmaker.
  • Shirazeh Houshiary, artist, born in Shiraz in 1955, lives in London.
  • Arsi Nami award winning singer and songwriter
  • Valerie Jarrett, senior advisor to United States President Barack Obama, born in Shiraz to African-American parents.
  • Omid Norouzi, Iranian wrestler, world and Olympic champion.
  • Tooji, singer, model and television host; represented Norway in the Eurovision Song Contest 2012 in Baku, Azerbaijan.
  • Mohammadhassan Mohammadi and Ali Mohammadi won the ‘Best Inventor 2014′ prize in EHealth at the World’s Digital Health Forum for their invention, CAD Detector
  • Gholam A. Peyman inventor of LASIK.
  • Professor Ali Asghar Khodadoust introduced a method called Khodadoust line in ophthalmology.
  • Kamran Bagheri Lankarani was Iran's Minister of Health and Medical Education.
  • Jimmy Delshad 67th and 70th Mayor of Beverly Hills.
Shiraz View.jpg

درباره شیراز

| شنبه, ۳۰ خرداد ۱۳۹۴، ۰۱:۴۲ ب.ظ
  1. یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان فارس است. جمعیت شیراز در سال ۱۳۹۰ خورشیدی بالغ بر ۱،۴۶۰،۶۶۵ تن بوده که این رقم با احتساب جمعیت ساکن در حومهٔ شهر به ۱٬۷۰۰٬۶۸۷ تن می‌رسد.[۲][۳]

    شیراز در بخش مرکزی استان فارس، در ارتفاع ۱۴۸۶ متری از سطح دریا و در منطقهٔ کوهستانی زاگرس واقع شده و آب و هوای معتدلی دارد. این شهر از سمت غرب به کوه کوه دراک، از سمت شمال به کوه‌های بمو، سبزپوشان، چهل‌مقام و باباکوهی (از رشته کوه‌های زاگرس) محدود شده‌است.

    شیراز پس از تبریز (در سال ۱۲۸۷) و تهران (در سال ۱۲۸۹) سومین شهر ایران است که در سال ۱۲۹۶ خورشیدی، نهاد شهرداری در آن تأسیس گردید.[۱۲][۱۳] شهرداری شیراز به ۱۰ منطقهٔ مستقل شهری تقسیم شده و جمعاً مساحتی بالغ بر ۱۷۸٫۸۹۱ کیلومتر مربع را شامل می‌شود.

    نام شیراز در کتاب‌ها و اسناد تاریخی، تحت نام‌های مختلفی نظیر «تیرازیس»، «شیرازیس» و «شیراز» به ثبت رسیده‌است. محل اولیهٔ این شهر در محل قلعهٔ ابونصر بوده‌است. شیراز در دوران بنی‌امیه به محل فعلی منتقل می‌شود و به بهای نابودی اصطخر – پایتخت قدیمی فارس – رونق می‌گیرد. این شهر در دوران صفاریان، بوییان و زندیان پایتخت ایران بوده‌است.

    شیراز از دیرباز به واسطهٔ مرکزیت نسبی‌اش در منطقهٔ زاگرس جنوبی و واقع‌شدن در یک منطقهٔ به نسبت حاصل‌خیز، محلی طبیعی برای مبادلات محلی کالا بین کشاورزان، یکجانشینان و عشایر بوده‌است. همچنین این شهر در مسیر راه‌های تجاری داخل ایران به بنادر جنوب مانند بندر بوشهر قرار گرفته‌است.

    شیراز به سبب جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، مذهبی و طبیعی فراوان، همواره گردشگران بسیاری را به سوی خود فرا می‌خواند. سید علی خامنه‌ای -رهبر ایران- لقب سومین حرم اهل بیت در ایران را به این شهر نسبت داد.[۱۴]

    محتویات

    • ۱ ریشه نام شیراز
    • ۲ پیشینه
      • ۲.۱ از دیدگاه تاریخی
      • ۲.۲ در اسطوره‌ها و روایات سنتی
      • ۲.۳ فتح فارس توسط مسلمانان
      • ۲.۴ آل بویه تا صفویان
      • ۲.۵ دوران صفویه تا دوران معاصر
    • ۳ روز شیراز
    • ۴ وضعیت طبیعی
      • ۴.۱ جغرافیا
      • ۴.۲ آب و هوا
    • ۵ مردم
      • ۵.۱ زبان
      • ۵.۲ دین
      • ۵.۳ فرهنگ
      • ۵.۴ جمعیت
      • ۵.۵ افراد سرشناسی
    • ۶ در اشعار فارسی
      • ۶.۱ سعدی
      • ۶.۲ حافظ
      • ۶.۳ فردوسی
      • ۶.۴ عماره
      • ۶.۵ شهریار
      • ۶.۶ اوحدی مراغه‌ای
      • ۶.۷ بابا طاهر
      • ۶.۸ سنایی
      • ۶.۹ بهار
    • ۷ جای‌های دیدنی
      • ۷.۱ جاذبه‌های تاریخی
      • ۷.۲ جاذبه‌های طبیعی
      • ۷.۳ جاذبه‌های مذهبی
      • ۷.۴ فضای سبز
      • ۷.۵ نمایشگاه بین‌المللی
      • ۷.۶ نگارخانه‌های شیراز
      • ۷.۷ موزه‌ها
      • ۷.۸ هتل‌ها و مراکز اقامتی
    • ۸ ترابری
      • ۸.۱ فرودگاه
      • ۸.۲ راه‌آهن
      • ۸.۳ پایانه مسافربری
      • ۸.۴ اتوبوس
      • ۸.۵ قطار شهری
      • ۸.۶ تاکسی
    • ۹ رسانه‌ها
      • ۹.۱ صدا و سیما
      • ۹.۲ نشریه‌ها
    • ۱۰ سینما
    • ۱۱ ورزش و تفریح
      • ۱۱.۱ ورزشگاه‌ها
      • ۱۱.۲ پیست اسکی
    • ۱۲ مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها
    • ۱۳ اقتصاد
    • ۱۴ سوغات
    • ۱۵ شهرهای خواهرخوانده
    • ۱۶ جستارهای وابسته
    • ۱۷ پانویس
    • ۱۸ پیوند به بیرون

    ریشه نام شیراز

    اولین اشاره به نام شیراز، بر روی لوح‌های گلی ایلامی به ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد باز می‌گردد که در ژوئن ۱۹۷۰ در هنگام کندن زمین برای ساخت کوره آجرپزی در گوشه جنوب غربی شهر یافت شده‌است. لوح‌های نوشته شده در ایلام قدیم به شهری به نام تیرازیس اشاره دارد.[۱۵] با توجه به فونتیک چنین برداشت می‌شود: تیراسیس یا سیراسیس، این اسم از نام سیراجیس در فارسی قدیم گرفته شده‌است که بر اثر تغییر منظم صداها در زبان فارسی مدرن به شیراز تغییر نام داده‌است. نام شیراز بر روی سفال‌های پیدا شده از ویرانه‌های دوره ساسانی در سده دوم پس از میلاد نیز رویت شده‌است. بر اساس نوشته‌های برخی از نویسندگان بومی، با توجه به شاهنامه، نام شیراز از نام پسر سومین شاه جهان یعنی تهمورث مشتق شده‌است.[۱۶] در کاوش‌های باستان‌شناسی در تخت جمشید، به سرپرستی جورج کامرون در سال ۱۳۱۴ خورشیدی به پیدایش خشت‌نبشته‌هایی عیلامی انجامید که بر روی چند فقره از آن‌ها به قلعه‌ای بنام «تیرازیس» یا «شیرازیس» اشاره شده‌است.[۱][۱۷] همچنین مهرهایی مربوط به اواخر ساسانی و اوایل اسلام، در محل قصر ابونصر یافت شده‌است که حاوی نام «شیراز» می‌باشند.[۱۸]ابن حوقل، جغرافی‌دان مسلمان سده چهارم هجری، وجه تسمیه شیراز را شباهت این سرزمین به اندرون شیر می‌داند؛ چرا که به قول او عموماً خواربار نواحی دیگر بدان‌جا حمل می‌شد و از آن‌جا چیزی به جایی نمی‌بردند. براساس تحقیقات تدسکو شیراز به معنای مرکز انگور خوب است. هرچند این نظر توسط محققین دیگر مانند بنونیست و هنینگ رد شده‌است.[۱۹]

    پیشینه

    نوشتار اصلی: پیشینه شیراز
    نقشه شیراز قدیم

    از دیدگاه تاریخی

    برطبق تاریخ ایران، چاپ دانشگاه کمبریج، «سکونت دایمی در محل شهر شیراز شاید به دوران ساسانی و حتی پیش از آن برسد. اما اولین اشاره‌های معتبر در مورد این شهر به اوایل دوران اسلامی بر می‌گردد.»[۲۰] به نوشته دانشنامه اسلامی نیز شیراز شهری است بنا شده در دوران اسلامی در محلی که از زمان ساسانی یا احتمالاً پیش از آن سکونت گاه دایمی انسان بوده‌است.[۲۱]

    بگفته شاپور شهبازی در دانشنامه ایرانیکا «این ادعا که شیراز اردوگاه مسلمانان بوده تا اینکه برادرزاده یا برادر حجاج ابن یوسف آن را در سال ۶۹۳ پس از میلاد به شهر تبدیل کرد، اثبات نشده‌است.»[۲۲]

    جان لیمبرت، چنین جمع‌بندی می‌کند که هر چند تاریخ نگاران اسلامی بر این عقیده هستند که شیراز در سده اول هجری به توسط عبدالملک مروان بنیان نهاده‌شده‌است، اما باید دانست که شهری با نامی نزدیک به نام شیراز پیش از اسلام در محل یا نزدیک شهر وجود داشته‌است که نام خود را به شهر فعلی شیراز داده‌است. خصوصاً با توجه به اشاره‌ای که حمدالله مستوفی داشته‌است.[۱۸] مستوفی در نزهت‌القلوب (۷۴۰ ق) معتبرترین روایت را این می‌داند که شهر شیراز را محمد برادر حجاج ابن یوسف به زمان اسلام تجدید امارتش کرد. حمدالله مستوفی روایت دیگری هم آورده‌است که تجدید بنا بر دست عم‌زادهٔ حجاج محمد بن قاسم بن ابی عقیل صورت پذیرفته‌است.[۲۳] آثاری عیلامی (شامل یک سه‌پایه برنزی) مربوط به هزاره دوم پیش از میلاد در جنوب شرقی شیراز یافت‌شده‌است. همچنین در تعدادی لوح‌های عیلامی مکشوفه در پارسه (تخت جمشید) به کارگاه‌های مهمی در تی/شی-را-ایز-ایز-ایش (تیرازیس یا شیرازیس) اشاره می‌کند که بی‌شک همان شیراز امروزی است.[۲۲]

    لیمبرت، شهبازی و آرتور آربری هر سه فهرستی از نشانه‌های متعددی از سکونت دایم در دشت شیراز و اطراف محل کنونی شیراز در دوران پیش از اسلام را ذکر کرده‌اند. مانند نگاره‌های سنگی مربوط به اوایل ساسانی، اشارات موجود به دو آتشکده (بنام‌های هرمزد و کارنیان) وقلعه‌ای باستانی بنام شاه موبد و آثار کشف شده در قلعه ساسانی در محل فعلی قصر ابونصر.[۱۸][۲۴][۲۲]

    شهبازی می‌گوید که شواهد بالا چنین می‌نمایاند که شیراز تا پایان دوره ساسانی شهری با جمعیتی عمده و احتملا مرکزی اداری بوده‌است.[۲۲] آرتور آربری چنین نتیجه می‌گیرد که بزرگی شیراز به هر اندازه بوده، این شهر در زمان داریوش زیر سایه پارسه و پس از حمله اسکندر مقدونی زیر سایه شهر همسایه استخر بوده‌است.[۲۴]

    همچنین نام شیراز همراه بخش اردشیر خوره دوره ساسانی به مرکزیت فیروزآباد ذکر شده‌است و شیراز جزئی از آن بوده‌است.[۱۸][۲۴] اردشیر خوره یکی از پنج بخشی بوده‌است که استان فارس ساسانیان را تشکیل می‌داده‌است.[۲۴] این اطلاعات در مهرهای ساسانی مربوط به اواخر ساسانی و اوایل دوران اسلامی کشف شده در محل قصر ابونصر در شرق محل کنونی شهر شیراز بدست آمده‌است و لیمبرت چنین پیشنهاد می‌نماید که استحکامات موجود در محل قصر ابونصر همان قلعه تیرازیس یا شیرازیس یاد شده در لوح‌های عیلامی پارسه است و بعدها پس از آنکه شهر فعلی شیراز در نزدیک این قلعه بنیان نهاده شده، این شهر نام خود را از این قلعه در حوالی شهر به یادگار گرفته‌است.[۱۸]

    باستان شناسان موزهٔ متروپولیتن نیویورک نیز با توجه به نتایج حفاری‌های خود در محل قصر ابونصر، این استحکامات و احتمالاً روستاهای اطراف را به عنوان محل شیراز پیش از اسلام پیشنهاد می‌کنند. آنها گفته‌های بلخی در سده ۱۲ نقل می‌کنند که می‌گوید: در محلی که شیراز کنونی وجود دارد منطقه‌ای بوده‌است با چند قلعه در میان دشتی باز. آنان در مورد داستان بنیان نهاده شدن شهر جدید شیراز و انتقال آن به محل جدید چنین نظر می‌دهند که انتقال یک شهر در بسیاری جاهای دیگر مانند نیشابور و قاهره نیز اتفاق افتاده‌است. در این حالت پس از تحولات یا تغییراتی سیاسی، شهر به محلی در نزدیکی شهر قدیم منتقل شده و شهر قدیمی رها گشته تا به شهری حاشیه‌ای یا تلی از خرابه تغییر پیدا کند.[۲۵]

    برگ نویسی نام شیراز

    در اسطوره‌ها و روایات سنتی

    طبق روایتی سنتی بنای شیراز توسط تهمورث، از پادشاهان پیشدادی صورت گرفته و با گذشت زمان این شهر رو به ویرانی گذاشت.[۲۶][۲۴] همچنین طبق روایت سنتی دیگری در محل شهر شیراز شهری بنام فارس بوده‌است که برگرفته از نام فارس پسر ماسور، پسر شِم، پسر نوح می‌باشد.[۲۴]

    فتح فارس توسط مسلمانان

    استان فارس ساسانیان شامل استان فارس، یزد، حاشیه خلیج فارس و جزایر آن و بخشی از خوزستان کنونی بود، و طی حملات اعراب بین سالهای ۶۴۰- ۶۵۳ میلادی که از بصره سازماندهی می‌شد به تسخیر درآمد. در آن زمان در محل شیراز کنونی شهری نبود.[۱۸] اما قلعه‌هایی در حوالی شیراز کنونی وجود داشت که در سال ۶۴۱ میلادی به تسخیر اعراب درآمد.[۲۷] در طی این دوران اعراب حملات متعددی از محل این قلعه به استخر تدارک دیدند. استخر، پایتخت فارس تا سال ۶۵۳ میلادی مقاومت کرد. «شهر اصلی فارس، استخر، پیوندهایی نزدیک با سلسله ساسانی و دین زردشتی داشتند. حکمرانان عرب می‌خواستند که مرکزی رقیب و اسلامی در قلمرو تازه فتح شده خود درست کنند.» هنگامی که اعراب شهر شیراز را بنیان نهادند، شهر را بگونه‌ای بنیان گذاشتند که بزرگتر از اصفهان باشد.[۱۸]

    شهبازی می‌نویسد که به‌سبب قرار داشتن شیراز در محل تلاقی راه‌های منتهی به یزد، کرمان، خوزستان، اصفهان و خلیج فارس، شیراز به پایگاه (سپاه مسلمانان) در فارس و مقر دولت و کارگزاران ارشد نظامی و اداری تبدیل شد و برای دو سده محل استقرار فرمانداران عرب فارس بود.[۲۲] هرچند تا دو سده شیراز زیر سایه شهر رقیب، استخر بود. اما بتدریج با اسلام آوردن ایرانیان و انحطاط شهر استخر، اهمیت شهر استخر به شیراز منتقل شد. از این دوران اطلاعات کمی در دسترس است ولی مشخص است که تا سده نهم میلادی شیراز دارای مسجد جامع نبوده‌است. یعنی تا زمانی که صفاریان شیراز را پایتخت حکومت خود قرار دادند.[۱۸]

    آل بویه تا صفویان

    در سده چهارم و پنجم هجری قمری سلسلهٔ آل بویه فارس، شیراز را به پایتختی برگزیدند و مساجد، قصرها، کتابخانه و کانال آبرسانی از رودخانه کر در آن بنا نمودند. در این دوران شیراز به بزرگترین شهر استان فارس (شامل یزد و سواحل شمالی خلیج فارس) تبدیل شده بود. آل بویه پیرو شیعه ۱۲ امامی بودند و شیعه را تبلیغ نموده و مراسمی مانند محرم و عید غدیر را پاس می‌داشتند. با اینحال آل بویه سیاست مدارا و پذیرا بودن با سایر مذاهب مانند اهل سنت را در پیش داشتند. در زمان آنها غیر مسلمانان مانند زردشتی‌ها مجبور نبودند که علامت مشخص کننده به تن داشته باشند و یا در محله‌های خاصی زندگی کنند. در زمان آل بویه بازار شهر در هنگام جشن مهرگان و نوروز نورانی می‌شد و هنگامی که در سال ۳۶۹ هجری مصادف با ۹۸۰ میلادی مسلمانان شیراز علیه زردشتیان به اغتشاش پرداختند، عضدالدوله لشکری برای تنبیه اغتشاش‌کنندگان به شیراز فرستاد.[۱۸]

    سکه‌ای مربوط به شیراز در دوران مغول.

    اتابکان فارس (سَلغُریان) از نیمه سده ۶ هجری (۱۲ میلادی) بر شیراز مستولی شدند. در دورهٔ آنها شیراز شکوفا شد و بناهای متعددی نظیر مدرسه، بیمارستان، بازار اتابک ساخته شد. به تدبیر اتابکان در حمله چنگیز خان مغول، شیراز از تخریب و قتل‌عام در امان ماند چرا که حکمرانان سلغری، ابوبکر بن سعد به پرداخت مالیات به مغولان رضایت دادند. آخرین حکمران اتابک اَبِش بنت سعد بود که به همسری پسر هلاکوخان مغول درآمد. مهریه او بخشش خراج شیراز بود و بدین ترتیب اتابکان فارس در سال ۶۸۵ هجری (۱۲۸۷-۱۲۸۶ میلادی) منقرض شد.[۲۱] شیراز همچنین از قتل‌عام تیمور نیز در امان ماند زیرا شاه شجاع، فرماندار فارس تسلیم شد.[۲۸] در سده سیزدهم میلادی، شیراز مرکزی پیشرو در علم و هنر بود. بخاطر تشویق حاکمان و وجود دانشمندان و هنرمند، این شهر توسط جغرافی‌دانان قدیمی دارالعلم نامیده می‌شد.[۲۸]

    دوران صفویه تا دوران معاصر

    شیراز بسال ۹۰۹ هجری (۱۵۰۳ میلادی) به دست صفویه افتاد. شاه اسماعیل در راه توسعه تشیع رهبران مذهبی اهل سنت شهر را از دم تیغ گذرانید. در این دوران بناهای متعددی در شیراز مانند مدرسه خان، قصری در محل «میدان» و حصاری بدور شهر ساخت. شهر شیراز در دوران صفویه دو گروه رقیب را در خود جای داده‌بود. حیدری‌ها که پیرو شیخ حیدر صفوی بودند و در شرق شرق سکنا داشتند و نعمتی‌ها که در غرب شیراز ساکن بودند و پیرو شاه نعمت الله ولی بودند.[۲۱]

    نمایی از شهر شیراز در سده هفدهم میلادی (دوره صفویه) اثر ژان شاردن.

    پس از حمله افغانها به ایران و سقوط صفویه در سال ۱۷۲۲ میلادی، سپاه افغان در سال ۱۷۲۳ روانه شیراز شد. شیراز پس از نه ماه محاصره و تحمل قحطی تسلیم شد. گفته می‌شود طی این محاصره حدود ۱۰۰ هزار تن از مردم شیراز هلاک شدند. نادرشاه توانست در سال ۱۷۲۹ شیراز را از دست افغان‌ها در آورد و خرابی‌های به بار آمده را ترمیم نماید. اما با شورش حکمرانان محلی در دوره افشاریان علیه نادر شاه، نادر شاه سپاهی را روانه شیراز کرد و شهر پس از چهار ماه محاصره سقوط کرد. پس از این حمله بسیاری از مردم شیراز از دم تیغ گذشتند و دو کله مناره در اطراف شهر برپا شد و باغ‌های اطراف شیراز نابود شد.[۲۱]

    نگاره‌ای از لطفعلی‌خان زند.
    تندیس کریم‌خان زند.

    کریم خان زند شیراز را در سال ۱۱۸۰ هجری قمری (۷-۱۷۶۶ میلادی) به‌عنوان پایتخت سلطنت خود برگزید. در این دوران شیراز رونقی دوباره یافت و بر جمعیت آن افزوده‌شد. شیشه ساخت شیراز به تمام ایران صادر می‌شد و شراب شیراز که عمدتاً توسط ارمنیان و یهودیان ساخته می‌شد از طریق خلیج فارس به بازار هند صادر می‌شد. در دوره کریم خان استادکاران و کارگران از سراسر ایران به شیراز آورده شدند.[۲۱] گفته شده‌است که تنها ۱۲،۰۰۰ تن در ساختن خندق جدید دور شهر شرکت داشتند. بدستور کریم خان بناهای متعددی مانند ارگ جدید شهر، بازار وکیل، دیوان‌خانه، توپخانه، یک مسجد باشکوه و چند هزار مسکن برای لرها و لکهایی که در سپاه کریم خان بودند بنا شد. در آن زمان شیراز یازده بخش داشت که پنج تای آنها بخش‌های حیدری، پنج تای آنها نعمتی و یک بخش متعلق به یهودیان بود. پس از کریم خان، جانشینان وی موفق به حفظ سلسله زندیه نشدند و پس از روی کار آمدن قاجارها، آقا محمد خان قاجار پایتخت را به تهران منتقل نمود.[۲۱] در دوره قاجاریه، سید علی محمد باب در سال ۱۲۶۱ هجری قمری (۱۸۴۵ میلادی) در شهر شیراز شروع تبلیغ آیین خود نمود. او دستگیر و از شهر اخراج شد.[۲۱] در زمان اشغال ایران در جنگ جهانی اول، شیراز از کانون‌های مبارزه با نیروهای خارجی بود و کمیته ملی حافظین استقلال ایران در این شهر فعالیت می‌کرد.[۲۹]

    در اثر شیوع آنفلوآنزا در سال ۱۹۱۸ حدود ۱۰،۰۰۰ تن از مردم شیراز جان خود را از دست دادند. شیراز از دوران صنعتی شدن زمان رضا شاه که در شهرهای مختلف ایران رخ داد، چندان بهره‌ای نبرد. ولی پس از جنگ جهانی دوم شیراز پیشرفت زیادی داشت.[۲۱] در سال ۱۳۵۳ شیراز از نظر بزرگی پس از شهرهای صنعتی تبریز و اصفهان و شهر مذهبی مشهد قرار داشت. در سال‌های منتهی به انقلاب شیراز شاهد رشد خوبی بود. هر چند دیگر شیراز دیگر در سر شاهراه ترانزیت کالا از بنادر خلیج فارس به داخل ایران را نداشت، چون نقش سنتی بندر بوشهر با ساخته شدن راه‌آهن سراسری به بنادر دیگری انتقال یافته بود. با اینحال مراکز آموزش عالی، پایگاه‌های نظامی و صنعت گردشگری رشد خوبی در این شهر داشت.[۱۸][۲۰]

    پس از انقلاب، احیا و مرمت آثار تاریخی مورد توجه قرار گرفته‌است که از مهم‌ترین کارهای انجام گرفته می‌توان به احیای ارگ کریم خان، مرمت و بازسازی آرامگاه خواجوی کرمانی و دروازه قرآن، حمام وکیل و حافظیه اشاره نمود.[۳۰]

    یه علت گازرسانی از پالایشگاه گازی بیدبلند به مجتمع پتروشیمی شیراز، شهر شیراز یکی از اولین شهرهای گازرسانی شده در ایران بوده‌است، شرکت گازرسانی منطقه ۵ از سال ۱۳۴۲ در این شهر فعالیت داشته‌است که در اسفند ماه ۱۳۷۷ به شرکت گاز استان فارس تغییر نام یافت.[۳۱]

    روز شیراز

    نوشتار اصلی: روز شیراز
    پرواز بالن‌های هوای داغ در روز شیراز (۱۳۸۹ هجری خورشیدی)

    با تصویب شورای شهر شیراز و تایید مجلس شورای اسلامی روز میانی بهار، ۱۵ اردیبهشت به نام روز شیراز نامگذاری شده‌است. به همین مناسبت، همه ساله برنامه‌های ویژه‌ای از طرف شهرداری شیراز در این روز برگزار می‌گردد.[۳۲] به عنوان مثال در سال ۱۳۸۹ هجری خورشیدی برای اولین بار در ایران ۱۲ بالون هوای داغ به طور هم‌زمان بر فراز آسمان شیراز به پرواز درآمدند. به مناسبت هفته شیراز بالن‌هایی از کشورهای مختلف اروپایی توسط بالن سواران حرفه‌ای با حضور شهروندان شیرازی در آسمان شیراز پرواز کردند. بالن‌ها از ۲ منطقه استادیوم ورزشی حافظیه و دانشگاه علوم پزشکی شیراز برخاسته و پس از پروازی تقریباً ۲ ساعته بر فراز شهر شیراز، در نقاط مختلف فرود آمدند.[۳۳][۳۴]

    وضعیت طبیعی

    بلوار چمران در شیراز
    دریاچه مهارلو در ۱۵ کیلومتری شرق شیراز
    کوه دراک

    جغرافیا

    شهر شیراز، مرکز استان فارس به طول ۴۰ کیلومتر و عرضی متفاوت بین ۱۵ تا ۳۰ کیلومتر با مساحت ۱۲۶۸ کیلومتر مربع به شکل مستطیل و از لحاظ جغرافیایی در جنوب غربی ایران و در بخش مرکزی فارس قرار دارد. اطراف شیراز را رشته کوههای نسبتاً مرتفعی به شکل حصاری استوار، احاطه کرده‌اند که از لحاظ سوق‌الجیشی و حفظ شهر اهمیت ویژه‌ای دارند.[۳۵][۳۶] این شهر از سمت غرب به کوه دراک، از سمت شمال به کوه‌های بمو، سبزپوشان، چهل‌مقام و باباکوهی (از رشته‌کوه‌های زاگرس) محدود شده‌است.[۸] مختصات جغرافیایی شیراز عبارتست از ۲۹ درجه و ۳۶ دقیقه شمالی و ۵۲ درجه و ۳۲ دقیقه[۲۱] و ارتفاع آن از سطح دریا بین ۱۴۸۰ تا ۱۶۷۰ متر در نقاط مختلف شهر متغیر است.[۷][۶] رودخانهٔ خشک شیراز رودخانهٔ فصلی است که پس از عبور از شهر شیراز به سمت جنوب شرقی حوضهٔ خود متمایل شده و به دریاچه مهارلو می‌ریزد.[۲۱]

    نوشتار اصلی: رودخانه خشک
    نوشتار اصلی: دریاچه مهارلو

    آب و هوا

    نقشهٔ آب و هوایی ایران؛ شهر شیراز در جنوب غرب کشور قرار گرفته و آب و هوای آن مدیترانه‌ای است.

    میانگین دما در تیرماه (گرم‌ترین ماه سال) ۳۰ درجهٔ سانتی‌گراد، در دی‌ماه (سردترین ماه سال)، ۵ درجهٔ سانتی‌گراد، در فروردین‌ماه ۱۷ درجهٔ سانتی‌گراد و در مهرماه ۲۰ درجهٔ سانتی‌گراد می‌باشد و میانگین سالانهٔ دما ۱۸ درجهٔ سانتی‌گراد است.[۹] میزان بارندگی سالیانهٔ شهر شیراز ۳۳۷٫۸ میلی‌متر می‌باشد.[۹]

    [نهفتن]Weather-rain-thunderstorm.svgآب و هوای شیرازNuvola apps kweather.svg

    ژانویه فوریه مارس آوریل مـــــه ژوئـن ژوئیـه اوت سپتامبر اکتبـر نوامبر دسامبر سـال
    گرم‌ترین
    ۲۰ ۲۲ ۲۷ ۳۳ ۳۷ ۴۱ ۴۲ ۴۰ ۳۸ ۳۲ ۳۰ ۲۳ ۴۲
    میانگین گرم‌ترین‌ها
    ۹ ۱۲ ۱۶ ۲۲ ۲۸ ۳۴ ۳۶ ۳۵ ۳۲ ۲۶ ۱۸ ۱۲ ۲۴
    میانگین سردترین‌ها
    ۱ ۳ ۷ ۱۱ ۱۶ ۲۱ ۲۴ ۲۲ ۱۸ ۱۳ ۷ ۳ ۱۲
    سردترین
    -۱۲ ۷ ۱۱ ۱۶ ۱۲ ۷ ۲ ۰
    بارش
    mm
    ۸۱٫۲ ۴۳٫۱ ۴۸٫۲ ۳۰٫۴ ۷٫۶ ۰ ۲٫۵ ۰ ۰ ۵ ۴۰٫۶ ۶۶ ۳۳۷٫۸


    منبع: سایت ودربیس[۹] ۴ ژوئن ۲۰۰۹
    سراسرنمای شمال شیراز.

    مردم

    زبان

    نوشتار اصلی: لهجه شیرازی

    مردم شیراز زبان فارسی را با لهجه شیرازی تکلم می‌کنند. لهجه شیرازی دارای ۲۳ همخوان /P/ , /b/ , /f/ , /v/ , /t/ , /d/ , /k/ , /g/ , /q/ , /c/ , /j/ , /s/ , /z/ , /s/ , /z/ , /m/ , /n/ , /l/ , /r/ , /h/ , /x/ , /?/ , /y/ و ۹ واکه ساده /a/ , /a:/ , /e/ , /e:/ , /o/ , /o:/ , /a/ , /i/ , /u/ و ۵ واکه مرکب /y/ , /ay/ , /ou/ , /ey/ , /ow/ می‌باشد و ساخت هجایی آن cvc(c) است. تحقیقات در مورد وضع حاضر لهجه شیرازی نشان می‌دهد که در میان شیرازیان میزان آشنایی با این لهجه در سنین بالاتر بیشتر می‌باشد. در میان بانوان میزان آشنایی زنان خانه‌دار و در میان مردان، کسانی که کار آزاد دارند آشنایی بیشتری با این لهجه دارند.[۳۷] ظهور دو شاعر بزرگ فارسی نو، حافظ و سعدی، باعث تاثیر پذیری تمام جنبه‌های زندگی مردم شیراز از عصر مغول به پس از آثار این شاعران شد. بگونه‌ای که باعث افول گویش پیشین مردمان این شهر و حکمفرما شدن فارسی نو در این شهر شد.[۲۱]

    دین

    قرآنی متعلق به شیراز سال ۹۳۷ هجری شمسی. خطاط: روزبهان محمد.
    یک یهودی در حال عبادت در شیراز

    دین اکثر مردم شیراز اسلام می‌باشد. هر چند بیشتر یهودیان شیراز در طی پنجاه سال دوم سده بیستم به اسراییل و آمریکا مهاجرت کرده‌اند. این شهر هنوز پذیرای اقلیتی ۶۰۰۰ هزار تنی از یهودیان می‌باشد.[۳۸] بدلیل فعالیت‌های تبلیغاتی مسیحی در قرون نوزده و بیستم میلادی گروه‌های کوچکی از مسیحیان فرقه پروتستان مانند انگلیکن و پرسبی‌ترین در شیراز زندگی می‌کنند.[۳۹] در حال حاضر در شیراز دو کلیسای فعال وجود دارد که یکی متعلق به ارامنه و دیگری متعلق به کلیسای انگلیکن می‌باشد.[۴۰][۴۱]

    فرهنگ

    نوشتار اصلی: فرهنگ در شیراز
    دو زن شیرازی در سال ۱۲۶۰ خورشیدی.

    شهر شیراز به شهر شعر در ایران معروف است. از میان شاعرهای بانویِ معروف ایران می‌توان از جهان‌ملک خاتون که در شیراز می‌زیسته نام برد.[۴۲] شیراز به شهر شعر، شراب، باغ و گل و بلبل معروف است. باغ در فرهنگ ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و شیراز از قدیم به داشتن باغ‌های بسیار و زیبا مشهور بوده‌است. شیراز از دوران باستان باغ‌های انگور فراوانی داشته و همین باعث شهرت جهانی شراب شیراز در دنیا شده‌است. امروزه بیش‌تر باغ‌های این شهر در شمال غرب آن و در مناطق قصردشت، کشن، چمران و معالی‌آباد واقع شده‌اند. تعدادی از باغ‌های شیراز از لحاظ تاریخی بسیار حایز اهمیت هستند و به‌عنوان مراکز مهم گردشگری به‌شمار می‌آیند. از معروف‌ترین این باغ‌ها می‌توان به باغ ارم، باغ عفیف‌آباد، باغ دلگشا و باغ جهان‌نما اشاره نمود.[۳۰]

    جشن هنر شیراز.

    شهر شیراز در بین سالهای ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۷ محل برگزاری جشن هنر شیراز بود. این جشنواره در زمان خود بزرگترین رویداد فرهنگی در نوع خود در سطح جهان بود. این رویداد با هدف تشویق هنرهای سنتی ایران و بالا بردن استانداردهای فرهنگی ایران تشکیل شده‌بود. همچنین این رویداد محلی بود برای گرد آمدن بزرگترین هنرمندان سنتی و مدرن ایران و سراسر دنیا در رشته‌های مختلف هنری.[۴۳]

    نمونه‌هایی از آثار نگارگری شیراز

    جمعیت

    تغییرات جمعیت شیراز بین سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۵[۴۴]

    در نخستین سرشماری رسمی ایران که در سال ۱۳۳۵ خورشیدی انجام گرفت، شهر شیراز با ۱۷۰٬۶۵۹ تن جمعیت ششمین شهر پرجمعیت ایران بود. در سرشماری سال ۱۳۵۵ خورشیدی این شهر با پیشی‌گرفتن بر آبادان به پنجمین شهر پرجمعیت ایران تبدیل شد. و تا سرشماری سال ۱۳۷۵ خورشیدی همین جایگاه را در اختیار داشت. در آخرین سرشماری انجام‌گرفته در سال ۱۳۸۵ خورشیدی، کرج با رشد سریع خود بر شیراز پیشی گرفت.[۴۴]

    براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی، جمعیت شهر شیراز در این سال بالغ بر ۱٬۲۱۴٬۸۰۸ تن بوده‌است که از این تعداد ۶۱۳٬۸۳۰ تن مرد و ۶۰۰٬۹۷۸ تن زن بوده‌اند. همچنین تعداد خانوارهای ساکن این شهر، ۳۱۵٬۷۲۵ خانوار بوده‌است[۴۵] .

    هرم جمعیتی شیراز در سال ۱۳۸۵[۴۶]
    مردان سن زنان
    ۴۲٬۹۱۳  بیش‌تر از ۶۵  ۳۸٬۷۸۶
    ۱۷٬۴۰۰  ۶۰-۶۴  ۱۶٬۳۲۵
    ۲۵٬۸۱۹  ۵۵-۵۹  ۲۴٬۰۲۵
    ۳۹٬۵۵۶  ۵۰-۵۴  ۳۶٬۴۶۲
    ۴۹٬۵۰۹  ۴۵-۴۹  ۴۶٬۲۱۲
    ۵۶٬۰۷۵  ۴۰-۴۴  ۵۳٬۳۳۳
    ۶۳٬۳۹۸  ۳۵-۳۹  ۶۱٬۳۶۱
    ۶۷٬۳۰۶  ۳۰-۳۴  ۶۴٬۹۸۳
    ۹۲٬۳۱۶  ۲۵-۲۹  ۸۹٬۸۹۶
    ۱۲۲٬۴۲۶  ۲۰-۲۴  ۱۱۶٬۳۷۲
    ۱۰۷٬۱۴۵  ۱۵-۱۹  ۱۰۱٬۳۴۱
    ۷۴٬۵۳۱  ۱۰-۱۴  ۷۰٬۸۳۴
    ۶۰٬۷۳۶  ۵-۹  ۵۷٬۵۲۸
    ۵۸٬۷۳۲  ۰-۴  ۵۵٬۸۶۶
    نظرسنجی سال ۱۳۸۹

    طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه گیری شد در شیراز به قرار زیر بود:[۴۷]

    اقوام کلانشهر شیراز
    قومیت

    درصد
    فارس
      
    ۹۰٫۴٪
    ترک
      
    ۴٫۶٪
    لر
      
    ۳٫۶٪
    بلوچ
      
    ۰٫۷٪
    کرد
      
    ۰٫۴٪
    عرب
      
    ۰٫۴٪


    افراد سرشناسی

    افرادی که در زیر فهرست شده‌اند زادهٔ شیراز یا بیشتر عمرشان را در شیراز گذارانده‌اند

    در اشعار فارسی

    تصویری از تذهیبی از نسخهٔ خطی دیوان حافظ که در موزهٔ لندن نگهداری می‌شود. مربوط به سده هجدهم میلادی
    مجسمه سعدی در خانه زینت الملوک، شیراز.

    سعدی

    شنیدم هر چه در شیراز گویند
    به هفت اقلیم عالم باز گویند
    آخر ای باد صبا بویی اگر می‌آری
    سوی شیراز گذر کن که مرا یار آن جاست
    کاروانی شکر از مصر به شیراز آید
    اگر آن یار سفرکرده ما بازآید
    خاک شیراز همیشه گل خوشبوی دهد
    لاجرم بلبل خوشگوی دگر بازآمد
    میلش از شام به شیراز به خسرو مانست
    که به اندیشهٔ شیرین ز شکر بازآمد
    خاک شیراز چو دیبای منقش دیدم
    وان همه صورت شاهد که بر آن دیبا بود
    که یارب پارس را مهد امان دار
    به سعدی برج طالع توامان دار
    خوشا سپیده‌دمی باشد آنکه بینم باز
    رسیده بر سر الله اکبر شیراز
    به حق کعبه و آن کس که کرد کعبه بنا
    که دار مردم شیراز در تجمل و ناز
    که سعدی از حق شیراز روز و شب می‌گفت
    که شهرها همه بازند و شهر ما شهباز

    حافظ

    خوشا شیراز و وضع بی‌مثالش
    خداوندا نگه‌دار از زوالش
    به شیراز آی و فیض روح قدسی
    بجوی از مردم صاحب کمالش
    نسیم باد مصلی و آب رکن‌آباد
    غریب را وطن خویش می‌برند از یاد
    نمی‌دهند اجازت مرا به سیر و سفر
    نسیم باد مصلی و آب رکن‌آباد
    اگرچه زنده‌رود آب حیات است
    ولی شیراز ما از اصفهان به

    فردوسی

    دوهفته در این نیز بخشید مرد
    سوم هفته آهنگ شیراز کرد
    هیونان فرستاد چندی ز ری
    سوی پارس، نزدیک کاوس کی

    عماره

    ز شیراز و از ترف سیصدهزار
    شتروار بد اندر آن کوهسار

    شهریار

    سلام ای شهر شیخ و خواجه شیراز
    سلام ای مهد عشق و مدفن راز
    سلام ای قبله تقدیس و تقوا
    سلام ای قلعهٔ سیمرغ و عنقا
    سلام ای شهر عشق و آشنایی
    سلام ای آشیان روشنایی
    بهار پوستانت بی‌زمستان
    دعایت کرده سعدی در گلستان
    که یارب پارس را مهد امان دار
    به سعدی برج طالع تو امان دار
    به تیر این دعا پیر دل‌آگاه
    مغول را کرد دست فتنه کوتاه
    دل و دل‌بستهٔ ایران توباشی
    گل و گلدستهٔ ایران توباشی
    اگر من دیهقان یا شهریارم
    گدای عشق این شهر و دیارم

    اوحدی مراغه‌ای

    نشنود از پرده کس آواز من
    تا نکند راست لبش ساز من
    چند ز شیراز و ز رومم، دگر
    رخت به روم آور و شیراز من

    بابا طاهر

    صفا هونم صفا هونم چه جابی
    که هر یاری گرفتم بیوفا بی
    بشم یکسر بتازم تا به شیراز
    که در هر منزلی صد آشنا بی

    سنایی

    چشم بگشا و فرق کن آخر
    عنبر از خاک و شکر از شیراز

    بهار

    بود آیا که دگر بار به شیراز رسم
    بار دیگر بمراد دل خود باز رسم
    هست راز ازلی در دل شیراز نهان
    خرم آنروز که کس بر سر آن راز رسم
    برسر مرقد سعدی که مقام سعداست
    بسته دست ادب و جبهه قدمساز رسم
    همت از تربت حافط طلبم وز مددش
    مست و مستانه به خلوتگه اعزاز رسم

    جای‌های دیدنی

    جاذبه‌های تاریخی

    ارگ کریم‌خان
    دروازه قرآن.

    شیراز به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری و توریستی ایران مطرح بوده و با جاذبه‌های تاریخی فراوان برای گردشگران داخلی و خارجی شناخته شده‌است.[۳۰] از جاذبه‌های تاریخی شهر شیراز می‌توان به آتشکدهٔ صمیکان، آرامگاه حافظ، آرامگاه خواجوی کرمانی، آرامگاه سعدی، ارگ کریم‌خان، باغ جهان‌نما، باغ ارم، باغ تخت، باغ چهل‌تن، باغ دلگشا، باغ عفیف‌آباد، باغ نارنجستان قوام، باغ هفت‌تن، خانه صالحی، چاه مرتاض علی، حمام باغ نشاط، عمارت باغ ایلخانی، عمارت باغ نشاط، عمارت دیوانخانه، عمارت کلاه‌فرنگی باغ نظر، مسجد نصیرالملک، قصر ابونصر، قلعهٔ کک‌ها، مدرسهٔ آقاباباخان، مدرسهٔ خان، موزهٔ پارس، موزهٔ هفت‌تنان، نقش‌برجستهٔ بهرام اشاره کرد.[۴۸][۴۹][۵۰]

    در سال ۱۳۷۴ در پروژه بین الحرمین ۷ هکتار از بافت تاریخی شیراز که متشکل از ۸۷ خانه تاریخی، مسجد و مدرسه تاریخی بود تخریب شد. هم‌اکنون نیز تصمیم بر این است که تحت همان پروژه ۵۷ هکتار دیگر بدون در نظر گرفتن آثار و بناهای ارزشمند تاریخی تخریب و جایش را به پاساژهای تجاری بدهد.[۵۱]

    سراسرنمای شیراز در روز
    سراسرنمای شیراز در شب

    جاذبه‌های طبیعی

    باغ ارم.
    باغ جهان‌نما.

    از جاذبه‌های طبیعی شهر شیراز می‌توان به آبشار کوهمره سرخی، برم‌دلک، پارک قلعه‌بندر، پارک ملی بمو، باغ پرندگان شیراز، پیربناب، چشمهٔ جوشک، چشمهٔ خارگان، چشمهٔ ریچی، دریاچهٔ دشت ارژن، دریاچهٔ مهارلو، رکن‌آباد، رودخانهٔ قره‌آغاج، روستای قلات، کوه سبزپوشان، گردشگاه آتشکده، گردشگاه چاه‌مسکی، گردشگاه چشمه سلمانی و گردشگاه هفت‌برم اشاره کرد.[۵۲][۵۳]

    چشمه‌های طبیعی موجود در اطراف شیراز هم از جهت آب‌درمانی و هم از جهت جذب گردشگر برای صنعت گردشگری استان فارس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند و صنعت گردشگری این استان را رونق می‌بخشند.[۵۳]

    جاذبه‌های مذهبی

    شاه‌چراغ.

    مزار امام‌زادگان متعددی که در شیراز وجود دارد، در طول سده‌ها ساختار اجتماعی و اقتصادی این شهر را شکل داده‌است. گفته می‌شود که در زمان مأمون خلیفهٔ عباسی، تعدادی از فرزندان و نوادگان موسی بن جعفر -امام هفتم شیعیان- به شیراز پناه آورده بودند. برطبق روایت‌های مختلف، آنان به مرگ طبیعی درگذشتند یا توسط حاکم عباسی کشته شدند. پس از سال‌ها تعدادی از این مزارها شناسایی شدتد و زیارتگاه شیعیان قرار گرفتند. برخی از این امام‌زادگان -همچون علی بن حمزه- در دورهٔ آل بویه شناسایی شدند. ولی برای بعضی دیگر -مانند شاه‌چراغ- حدود چهارصد سال زمان لازم بود تا توسط حکمرانان سَلغُری شیراز شناسایی شوند. شناسایی بیشتر این مزارها بیش از آن‌که براساس شواهد و اسناد تاریخی باشد، بر مبنای احادیث و روایات اسلامی بوده‌است.[۱۸]

    فضای سبز

    سرانه فضای سبز در شیراز در سال ۱۳۸۷ برابر با ۱۲٫۷ متر مربع به ازای هر تن است.[۵۴] هم‌اکنون در شهر شیراز ۱۱۸ پارک فعالیت می‌کنند که این تعداد شامل ۴۸ پارک شهری و ۷۰ پارک محله‌ای می‌باشد که از این جهت مساحت کل پارکها در شیراز ۲،۱۷۰،۵۵۰ متر مربع می‌باشد که از این میزان ۱۲۸،۰۴۴ متر مربع متعلق به پارکهای محله‌ای و ۲،۰۴۲،۵۰۶ متر مربع متعلق به پارکهای شهری است و همچنین پارک آزادی با ۲۰۴،۱۹۱ مترمربع مساحت بزرگترین پارک شیراز محسوب می‌شود.[۵۵][۵۶]

    فضای سبز شیراز در سراسرنمای شیراز

    نمایشگاه بین‌المللی

    نوشتار اصلی: نمایشگاه بین‌المللی شیراز

    نمایشگاه بین‌المللی شیراز بزرگ‌ترین مرکز نمایشگاهی در جنوب ایران می‌باشد.[۵۷] این نمایشگاه در فضایی بالغ بر ۷۶۰٬۰۰۰ متر مربع در شمال غرب شیراز تأسیس گردیده‌است. نمایشگاه بین‌المللی شیراز هم‌اکنون دارای فضایی به‌میزان ۱٫۷ کیلومتر مربع به‌صورت ۶ سالن سرپوشیده و سه سالن در حال ساخت و فضای باز نمایشی به‌میزان ۳٬۰۰۰ متر مربع می‌باشد.[۵۷]

    نگارخانه‌های شیراز

    شیراز دارای ۱۸ نگارخانه‌است که به پرپایی و نمایش آثار هنری و فرهنگی می‌پردازند.[۵۸]

    موزه‌ها

    ساختمان کلاه‌فرنگی موزهٔ پارس

    شهر شیراز تعداد ۱۱ موزه را در خود جای داده‌است که از میان آن‌ها می‌توان به موزه‌هایی همچون موزه هخامنشی که به نمایش اشیای متعلق به زمان هخامنشی می‌پردازد، موزه ساسانی که به نمایش اشیایی از دوره ساسانی می‌پردازد، موزه قاجار که به نمایش اشیاء زمان قاجار می‌پردازد، موزهٔ تاریخ طبیعی و تکنولوژی که به نمایش گونه‌های جانوری، گیاهی و زمین‌شناسی می‌پردازد، موزه پارس که به نمایش اشیاء سفالی از هزاره‌های پیش از میلاد تا دوره قاجاریه می‌پردازد و موزه عفیف‌آباد که به نمایش سلاح‌های گوناگون دوره صفویه تا دوره پهلوی می‌پردازد اشاره کرد.[۵۹][۶۰]

    هتل‌ها و مراکز اقامتی

    نوشتار اصلی: فهرست هتل‌های شیراز
    هتل چمران شیراز
    گراند هتل شیراز

    شهر شیراز مجموعاً دارای ۱۳۱ مهمان‌پذیر و مهمان‌سرا ثبت شده[۶۱] و همچنین ۳۴ هتل[۶۲] می‌باشد که از این تعداد، هتل‌های شیراز، چمران، پارس، هما و پرسپولیس پنج ستاره،[۶۳][۶۴][۶۵][۶۶] ۲۶ هتل چهار، سه، دو و یک ستاره و ۴ هتل آپارتمان می‌باشند.[۶۳][۶۲]

    ترابری

    بزرگراه شیراز-سپیدان

    فرودگاه

    نوشتار اصلی: فرودگاه بین‌المللی شیراز

    شیراز دومین شهر ایران پس از تهران بود که دارای فرودگاه بین‌المللی شد. این فرودگاه در دوران سلطنت محمدرضا شاه پهلوی با نام فرودگاه بین‌المللی شیراز تأسیس شد که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به‌نام «فرودگاه بین‌المللی شهید دستغیب» تغییرنام داد. فرودگاه شیراز پس از فرودگاه امام خمینی مجهزترین فرودگاه در سطح کشور محسوب می‌گردد. در حال حاضر فرودگاه بین‌المللی شهید دستغیب شیراز با دارابودن دستگاههای کمک ناوبری مدرن و کارآمد از قبیل دستگاه رادار PSR-SSR که یکی از پیشرفته‌ترین رادارهای دنیا می‌باشد و همچنین دستگاههای NDB - DME - DVOR و ILS یکی از فرودگاههای ایمن و مجهز در سطح کشور بوده و پذیرای تمامی تایپهای پروازی می‌باشد و به لحاظ سیستمها ی هواشناسی، ارتباطی و رادیویی از تجهیزات پیشرفته و قابل اطمینان برخوردار می‌باشد.[۸] فرودگاه شیراز در اسفندماه سال ۱۳۸۹ خورشیدی به جمع چهار فرودگاه خودگردان کشور پیوست.[۶۷]
    مسیرهای خارجی این فرودگاه عبارتند از کشورهای انگلستان،[۶۸] مالزی،[۶۹] ترکیه،[۷۰] عراق،[۷۱] سوریه، قطر، امارات متحده عربی (دبی، ابوظبی و شارجه)، کویت، بحرین، عربستان، روسیه، پاکستان، مصر و سودان.[۸]
    پروازهای داخلی این فرودگاه شامل پروازهای شیراز-تهران، شیراز-مشهد، شیراز-اصفهان، شیراز-تبریز، شیراز-اهواز، شیراز-آبادان، شیراز-بوشهر، شیراز-بندرعباس، شیراز-ساری، شیراز-لارستان، شیراز-لامرد، شیراز-چابهار، شیراز-کرمان، شیراز-کیش، شیراز-لاوان، شیراز-قشم، شیراز-سیری، شیراز-ماهشهر، شیراز-خارک، شیراز-عسلویه، شیراز-بهرگان و شیراز-رشت می‌باشد.[۸]
    شرکت‌های هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما)، آسمان، ایران ایرتور، کیش‌ایر، شرکت‌های هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما)، آسمان، ایران ایرتور، کیش‌ایر، ماهان، کاسپین، فارس ایر قشم، نفت، زاگرس، تابان، ارم ایر، گلف ایر، ترکیش ایرویز،[۷۰] سعودی‌ایر، ایرعربیا و به صورت موردی شرکت‌های هواپیمائی دیگر از فرودگاه شیراز جهت نشست و برخاست استفاده می‌کنند.[۸]
    هم‌اکنون ظرفیت پذیرش مسافر این فرودگاه ۴ میلیون تن در سال می‌باشد که با اتمام طرح توسعه این فرودگاه به ۱۰ میلیون مسافر در سال افزایش می‌یابد.[۸]

    راه‌آهن

    نوشتار اصلی: ایستگاه راه‌آهن شیراز
    ایستگاه راه‌آهن شیراز

    خبر افتتاح راه آهن شیراز اصفهان در ۱۳ خرداد سال ۱۳۸۸ خورشیدی توسط رسانه‌های خبری منتشر شد.[۷۲] مدت کوتاهی پس از افتتاح این راه آهن معلوم شد که این راه‌آهن به صورت نیمه‌تمام و ناقص اجرا شده و با عبور اولین قطار از روی آن بسیاری از ریل‌ها در هم شکسته‌اند.[۷۳][۷۴] از آن زمان تا شهریورماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی، به علت آماده نبودن ایستگاه راه آهن شیراز برای سوار و پیاده کردن مسافران از ایستگاه موقتی در شهر جدید صدرا استفاده می‌شد.[۷۵][۷۶] ایستگاه راه آهن شیراز که اکنون یکی از بهترین ایستگاه‌های راه‌آهن کشور محسوب می‌شود در مهرماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی به بهره‌برداری کامل رسید و از آن زمان تمامی قطارها از ایستگاه اصلی حرکت می‌کنند.[۷۷][۷۸]

    هم‌اکنون مسیرهای ریلی شیراز - بوشهر - عسلویه و همچنین شیراز - جهرم - لار - بندرعباس در دست ساخت می‌باشد.[۷۹][۸۰]

    پایانه مسافربری

    نوشتار اصلی: پایانه‌های مسافربری شیراز

    چهار باب پایانهٔ مسافربی برون‌شهری در نزدیکی به ابتدای ۴ محور اصلی خروجی شهر قرار دارند. شهرداری شیراز در سال ۱۳۶۳ خورشیدی اولین پایانهٔ متمرکز خود را با نام «پایانهٔ شهید کاراندیش» مطالعه، طراحی و به‌اجرا درآورد که در دی‌ماه ۱۳۶۶ خورشیدی به بهره‌برداری رسید. «پایانهٔ شهید مدرس» در شرق شیراز و «پایانهٔ امیرکبیر» در جنوب غرب این شهر نیز پس از احداث و تجهیز در اردیبهشت‌ماه ۱۳۷۵ خورشیدی، به‌طور همزمان به بهره‌برداری رسیدند. همچنین «پایانهٔ غیرمتمرکز سپیدان» جهت سرویس‌دهی به بخش‌های شمال غربی شهر شیراز از سال ۱۳۷۵ خورشیدی شروع به فعالیت کرده‌است.[۸۱]

    اتوبوس

    نوشتار اصلی: اتوبوسرانی شیراز

    شیراز از اولین شهرهای ایران است که دارای شرکت واحد اتوبوسرانی درون‌شهری شده‌است. سازمان اتوبوسرانی شیراز و حومه در سال ۱۳۴۵ خورشیدی تأسیس گردید. در آن سال ۱۰ دستگاه اتوبوس به صورت نقد و اقساط از شرکت «ایران ناسیونال» خریداری شد و تعداد ۱۰ تن راننده، ۴۰ تن کمک راننده، ۵۰ تن بلیت فروش و ۱۰ تن تعمیر کار و بازرس، کارکنان شرکت واحد بودند. حقوق روزانهٔ هر راننده به‌صورت تمام وقت (۶ صبح تا ۱۰ پس ازظهر) مبلغ ۱۶۰ ریال و هر تن کمک راننده و بلیت فروش ۸۳ ریال تعیین شده‌بود. با اتوبوس‌های خریداری شده، خط‌های یک، دو و سه راه‌اندازی شدند که این امر با استقبال مردم روبه‌رو گردید. از ابتدای سال ۱۳۸۰ خورشیدی، سازمان اتوبوسرانی شیراز در امر واگذاری اتوبوس‌ها به بخش خصوصی اقدام نموده‌است؛ به‌طوری‌که هم‌اکنون بیش از ۹۰ درصد از این ناوگان به بخش خصوصی واگذار گردیده‌است.[۸۲]

    قطار شهری

    نوشتار اصلی: متروی شیراز

    هم‌اکنون قطار شهری شیراز در دست ساخت می‌باشد. خط اول این پروژه از جنوب شرق شهر (میدان گلسرخ) و از طریق بلوار مدرس، میدان ولی‌عصر، میدان نمازی، میدان قصردشت، کوچه گلخون، حاشیه بزرگراه چمران تا شمال غرب شیراز (میدان میرزا کوچک‌خان و میدان احسان) امتداد خواهد داشت که هم‌اکنون بخش عمده‌ای از عملیات اجرایی آن انجام شده‌است. این خط ۲۴٫۱ کیلومتر طول دارد که پتانسیل حمل و نقل ۱۰٬۰۰۰ تن در ساعت را خواهد داشت.[۸۳]

    خط دوم این پروژه از تقاطع بزرگراه امام خمینی و بلوار عدالت در جنوب شهر آغاز شده و پس از گذر از بلوار عدالت و بلوار آزادی به‌سمت شمال و به میدان آزادی منتهی می‌گردد که ایستگاه میدان امام‌حسین، ایستگاه مشترک بین این دو مسیر است.[۸۳]

    خط سوم به‌طول حدود ۱۶ کیلومتر پیش‌بینی شده که میدان میرزا کوچک‌خان را از طریق صنایع الکترونیک، شهرک‌های شهید بهشتی، حافظ، بزین، استقلال، پل شهرک گلستان و بلوار تنگ‌جلاب به مرکز شهر جدید صدرا متصل می‌نماید.[۸۳] پس از اتمام پروژه‌های قطار شهری، شیراز جمعاً ۱۱۰ کیلومتر مترو خواهد داشت.[۸۴]

    تاکسی

    نوشتار اصلی: تاکسیرانی شیراز

    شیراز دارای بیش از ۱۲٬۰۰۰ تاکسی از انواع مختلف می‌باشد که بخش بزرگی از حمل و نقل مسافرین درون‌شهری این شهر را برعهده دارد. این رقم براساس سهم سفر در شهر شیراز ۱٬۸۴ و جمعیت ۱،۲ میلیون تنی نزدیک به ۴۰ درصد از سفرهای درون‌شهری را عهده‌دار می‌باشد.[۸۵]

    انواع مختلف تاکسی که در شیراز فعال می‌باشند عبارتند از: تاکسی درون‌شهری (زرد، سبز و سفید)، تاکسی موقت، تاکسی تلفنی، تاکسی سرویس مدارس، تاکسی فرودگاه، تاکسی ترمینال، تاکسی خطوط ویژه و تاکسی بی‌سیم. البته سواری‌های مسافربر شخصی نیز اقدام به جابه‌جایی مسافر می‌کنند که به‌دلیل استفاده از سهمیهٔ سوخت مربوطه، بخش بزرگی از آن‌ها شناسایی شده و تحت نظارت سازمان تاکسیرانی قرار گرفته‌اند.[۸۵]

    رسانه‌ها

    صداوسیمای فارس

    صدا و سیما

    نوشتار اصلی: شبکه فارس

    صدا و سیمای مرکز فارس که شامل دو بخش تلویزیونی و رادیویی است، برنامه‌های متعددی را به زبان‌های فارسی، انگلیسی و عربی پخش می‌کند.[۸۶][۸۷] شبکه فارس نخستین شبکه استانی ۲۴ ساعته کشور[۸۷] و همچنین قطب انیمیشن کشور محسوب می‌شود.[۸۸] رادیو فارس نیز به‌عنوان یکی از رادیوهای محلی کشور هم‌اکنون فعالیت می‌کند.[۸۹]

    نشریه‌ها

    روزنامه‌ها

    در شیراز روزنامه‌هایی مانند افسانه،[۹۰] تحلیل روز،[۹۱] خبر جنوب،[۹۲] عصر مردم،[۹۳] نیم‌نگاه،[۹۴] منتشر می‌شود.

    سینما

    سینما پرسیا
    سینما فلسطین (پاسارگاد) شیراز

    شهر شیراز دارای ۸ سینما است که از این تعداد، سینماهای حافظ، پیام، ایران، پرسیا، فلسطین و بهمن در بلوار کریم‌خان زند، سینما شیراز درخیابان لطفعلی‌خان و سینما سعدی در خیابان قصردشت قرار دارند.[۹۵]

    ورزش و تفریح

    شهر شیراز دارای ۱ تیم فوتبال باشگاه مقاومت شهید سپاسی[۹۶][۹۷] در لیگ برتر فوتبال ایران و ۳ تیم فوتبال برق شیراز،[۹۸] پیام مخابرات[۹۹] و مقاومت بسیج[۹۹] در لیگ دسته اول فوتبال ایران و دارای ۲ تیم فوتسال ارژن و صدرا در لیگ برتر فوتسال است.[۱۰۰] همچنین شهر شیراز دارای تیم‌های بسکتبال، لوله آاس شیراز و ب. آ[۱۰۱] در لیگ برتر بسکتبال می‌باشد.

    ورزشگاه حافظیه شیراز

    ورزشگاه‌ها

    • ورزشگاه حافظیه که دقیقاً در روبروی آرامگاه حافظ واقع شده‌است و محل برگزاری مسابقات تیم‌های شیرازی در لیگ برتر ایران و لیگ دسته یک است.[۱۰۲]
    • ورزشگاه شهدای ارتش که سابقاً مسابقات مهم در آن انجام می‌گرفت و در یک پادگان متعلق به ارتش واقع است.[۱۰۳]
    • ورزشگاه میانرود با ظرفیت ۵۰ هزار تن که البته در حال ساخت و آماده شدن است.[۱۰۴]
    • دهکده المپیک شیراز با ظرفیت ۱۰۰ هزار تن که البته در حال ساخت و آماده شدن است.[۱۰۵]

    پیست اسکی

    پیست اسکی پولادکف
    نوشتار اصلی: پیست اسکی پولادکف

    مجموعه تفریحی ورزشی پولادکف به عنوان دومین پیست بزرگ بین‌المللی کشور در ۸۰ کیلومتری شمال شهر شیراز و درارتفاع ۲۸۵۰ متری از سطح دریا واقع شده و دارای قله‌ای به ارتفاع ۳۴۰۰ متر از سطح دریا است؛ همچنین این مجموعه دارای امکاناتی از قبیل تله‌کابین، تل‌اسکی، رستوران، فست فود، کافی شاپ، مهمان‌سرا، هتل، موتوربرفی، ماشین‌های کوهستان، چرخ‌های هوشمند، قایق‌های پدالو، اسب سواری، دوچرخه سواری، لوازم مورد نیاز اسکی و آموزشگاه اسکی می‌باشد و در سال ۱۳۸۱ افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌است.[۱۰۶]

    مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها

    دانشگاه علوم پزشکی شیراز.

    چند دانشگاه مهم ایران در شیراز قرار دارند. مهم‌ترین دانشگاه آن دانشگاه شیراز می‌باشد که شامل دانشکده‌های مهندسی، علوم، کشاورزی، دامپزشکی، ادبیات و علوم انسانی، هنر و معماری، حقوق و علوم سیاسی و علوم تربیتی و روانشناسی می‌شود.[۱۰۷]

    قدمت دانشگاه علوم پزشکی شیراز به ۶۰ سال می‌رسد.[۱۰۸] دانشگاه صنعتی شیراز،[۱۰۹] دانشکده صنایع مخابرات راه دور ایران،[۱۱۰] دانشکده صنعت الکترونیک، دانشکده فنی مهندسی شهید باهنر شیراز،[۱۱۱] مرکزآموزش عالی حافظ شیراز[۱۱۲] و مرکز آموزش عالی پاسارگاد شیراز[۱۱۳] از دیگر دانشگاه‌های شیراز می‌باشند. دانشکده صنعت الکترونیک شیراز بدلیل فعالیتهای خاص خود و موفقیتهایی نظیر ساخت نخستین لامپ تصویر در ایران بسیار شناخته شده‌است در ضمن دانشکده صنایع مخابرات و راه دور ایران بدلیل وجود صنایع الکترونیک و مخابرات راه دور ایران در شیراز تأسیس شده‌است. دانشگاه آزاد شیراز که متشکل از چندین دانشکده می‌باشد از مراکز مهم دانشگاه آزاد ایران است.[۱۱۴] همچنین دانشگاه پیام نور نیز در شیراز وجود دارد.[۱۱۵]

    اقتصاد

    بازار وکیل در سال ۱۲۶۰ خورشیدی.

    در طول تاریخ این شهر، شیراز به واسطه مرکزیت نسبی‌اش در منطقه زاگرس جنوبی و واقع بودن در یک منطقه به نسبت حاصلخیز به محل طبیعی برای مبادلات محلی کالا بین کشاورزان و یکجانشینان و عشایری مانند قشقایی تبدیل گشته بود. همچنین این شهر در مسیر راه‌های تجاری داخل ایران به بنادر جنوب مانند بوشهر بوده‌است که این نقش با احداث شبکه راه‌آهن به بنادر دیگر ایران کمرنگ شده‌است. مرکزیت ادارای و نظامی این شهر نیز باعث رونق شهر در طول تاریخ بوده‌است. در دهه‌های اخیر این صنعت گردشگری به رونق این شهر افزوده‌است.[۲۰]

    شهرک صنعتی بزرگ شیراز صنایع کوچک و بزرگ بسیاری را در خود جای داده‌است. شیراز جایگاه بودن کارخانجات الکترونیکی متعددی از جمله صنایع مخابراتی والکترونیک ایران (صاایران)، زیمنس، ITMC و تکصا می‌باشد. صنایع فناوری اطلاعات از بزرگ‌ترین صنایع این شهر به‌شمار می‌رود که با شهرهای بزرگی در زمینهٔ تبادل صنایع فناوری اطلاعات در جهان مانند مونیخ و برلین (در زمینهٔ کارخانجات زیمنس) در ارتباط می‌باشد.[۱۱۶][۱۱۷]

    کشاورزی همواره بخش مهمی از اقتصاد شیراز و حومهٔ آن بوده‌است که دلیل آن فراوانی آب در این منطقه نسبت به بیابان‌های اطراف است. تولیدات کشاورزی این شهرستان عبارت‌اند از: انگور، نارنج، خرمالو، ازگیل، شلیل، انار و گندم. این شهر در تولید فرش و گل نیز معروف است.[۳۰] از صنایع دستی این شهر می‌توان به خاتم کاری، معرق‌کاری، قالی‌بافی و منبت‌کاری اشاره کرد.[۳۰]

    صنایع مهم شیراز شامل صنایع الکترونیک، پالایشگاه نفت، مجتمع پتروشیمی، کارخانهٔ سیمان، صنایع لاستیک‌سازی، صنایع لبنیات و صنایع نساجی است و در بخش انرژی نیروگاه گازی شیراز، نیروگاه حافظ، نیروگاه سیکل ترکیبی فارس و نیروگاه خورشیدی شیراز از جمله نیروگاه‌های مهم شیراز هستند.[۳۰]

    سراسرنمای مجتمع تجاری خلیج فارس شیراز

    سوغات

    کلوچه مسقطی شیرازی
    ساخت صنایع دستی
    نوشتار اصلی: سوغات شیراز

    از سوغات عمدهٔ شیراز می‌توان به آبلیمو، انار، انجیر، ترشی‌جات، چرم، حصیر، حنا، خاتم‌کاری، خراطی، خرما، ریسندگی، زعفران، سفیداب، سنگ‌تراشی، شیشه‌گری، بهار نارنج، ظروف سفالی، عرقیات، فلزکاری، قالی، کنده‌کاری، کیسه حمام، گبه، گلیم، کلوچه و مسقطی، نان یوخه، نان شیری، منبت‌کاری و نمد اشاره کرد.[۱۱]

    شهرهای خواهرخوانده

    شیراز با پنج شهر جهان دارای پیوند خواهرخواندگی است:

    تاریخ   شهر خواهر
    ۱۹۸۰ تاجیکستان دوشنبه، تاجیکستان[۱۱۸]
    ۱۹۹۹ قبرس نیکوزیا، قبرس[۱۱۸][۱۱۹]
    ۲۰۰۵ چین چونگ کینگ، چین[۱۱۸]
    ۲۰۰۹ آلمان وایمار، آلمان[۱۲۰][۱۱۸]
    ۲۰۱۱ مالزی مالاکا، مالزی[۱۲۱]